Η ιστορία του τένις και η φιλοφοσία του

Η αντισφαίριση, γνωστή με την ξενόγλωσση ονομασία τένις είναι ένα σύγχρονο αθλητικό παιχνίδι. Η λέξη τένις προέρχεται από την Γαλλική λέξη «ten-ez» (από το ρήμα tenir) που φώναζαν οι Γάλλοι παίχτες, όταν ήταν να σερβίρουν.

(πατήστε πάνω στην εικόνα για να ανοίξει)

Κάποιοι λένε ότι η αντισφαίριση, όπως και άλλα παιχνίδια με μπάλα, έχει ρίζες στην αρχαία Ελλάδα. Κατάγεται από το παιχνίδι «σφαιριστική» (5ος αιώνας π.Χ.), το οποίο παιζόταν με μία μεγάλη ελαφριά μπάλα και τα χτυπήματα γίνονταν με τις γροθιές ή τους ώμους. Με την πάροδο των χρόνων οι παίκτες άρχισαν να χρησιμοποιούν ένα τετράγωνο κομμάτι ξύλου. Το στερέωναν με θηλιά στον πήχη του χεριού και προσπαθούσαν με αυτό να χτυπήσουν τη μπάλα στον αέρα. Στην αρχή παιζόταν με τα χέρια, αργότερα με γάντια και κάποιος στην πορεία είχε την ιδέα να προσαρμόσουν κορδόνια στα δάκτυλα των χεριών. Λίγο αργότερα προσάρμοσαν τα κορδόνια σε ένα πλαίσιο στο οποίο προσέθεταν και μια λαβή, σχηματοποιώντας έτσι την πρώτη ρακέτα. Αρχικά το μπαλάκι ήταν από τρίχες ή μαλλί και αργότερα από ένα κομμάτι φελλού, που σιγά-σιγά καλύφθηκε με δέρμα ή ύφασμα και αργότερα με τσόχα σφιγμένη με λεπτό νήμα γύρω από το φελλό. Αρχικά ήταν τόσο βαρύ, που μπορούσε να τραυματίσει ή ακόμη και να σκοτώσει κάποιον!!!

Κάποιοι λένε ότι πρωτοπαίχτηκε τον 11^ο αιώνα και στο παιχνίδι αντί για ρακέτα χρησιμοποιούσαν ένα γυμνό χέρι ή το είχαν καλυμμένο με δέρμα.

Κάποιοι άλλοι πάλι λένε ότι το τένις έχει τις ρίζες του σ’ ένα παιχνίδι, που πρωτοξεκίνησε να παίζεται από Γάλλους ευγενείς το 13ο αιώνα και ονομαζόταν «Le Jeu du Paume». Το Le «Jeu du Paume» ή αλλιώς «το παιχνίδι της παλάμης» ξεκίνησε να παίζεται στις μεγάλες σάλες των παλατιών της Γαλλίας, αρχικά με μια μπάλα που την χτυπούσαν με την παλάμη, ενώ σύντομα γι’ αυτό τον σκοπό χρησιμοποιήθηκαν οι πρώτες ρακέτες.

Άλλοι λένε ότι η προέλευση του σύγχρονου τένις ξεκινά το 1856 όταν οι Χάρυ Γκέμ και Αουγκούριο Περέϊρα έπαιζαν ένα παιχνίδι, που το ονόμασαν pelota.

Κάποιοι άλλοι λένε διαφορετική ιστορία για το πώς ξεκίνησε το τένις. Τα χρόνια του Μεσαίωνα σε κάποια μοναστήρια οι μοναχοί έπαιζαν ένα παιχνίδι. Οι κανόνες του τότε παιχνιδιού ποικίλανε, ανάλογα με τις τοπικές συνήθειες και παραξενιές. Σταδιακά, καθώς οι μοναχοί ταξίδευαν σε άλλα μοναστήρια, οι πιο διασκεδαστικοί κανόνες του παιχνιδιού καθιερώνονταν και γενικεύονταν όλο και περισσότερο. Οι πιο παράξενοι κανόνες εγκαταλείπονταν και οι άνθρωποι που έπαιζαν στις αυλές, τους προσέθεταν ή τροποποιούσαν χαρακτηριστικά, που βελτίωναν τη διασκέδαση του παιχνιδιού.

Οι μοναχοί απολάμβαναν πολύ αυτό το παιχνίδι, τόσο ώστε ο Πάπας το αφόρισε και το απαγόρευσε!!! Παρ’ όλα αυτά τον 14^ο αιώνα το παιχνίδι διαδίδεται από τα μοναστήρια στα κάστρα και γίνεται παιχνίδι αναψυχής των ευγενών της εποχής

Το 1555 γράφεται το πρώτο βιβλίο για την Αντισφαίριση με τίτλο «Trattalo dello Palla».

Το τένις άρχισε να παίρνει τη σύγχρονη μορφή του στο τέλος του 16ου αιώνα, οπότε κατασκευάστηκαν ρακέτες με χορδές και θεσπίστηκαν οι πρώτοι κανόνες.

Το άθλημα αφού εξαπλώνεται σε όλη την Γαλλία, κάνει την εμφάνισή του στην Αγγλία, στην οποία κατασκευάζονται και τα πρώτα ανοιχτά γήπεδα που τα ονομάζουν «τένις court» (γήπεδο τένις) ή «real τένις». Ένας από τους πρωτοπαίκτες τότε ήταν και ο βασιλιάς Ερρίκος ο 8ος.

Το 1858 κατασκευάζεται το πρώτο γήπεδο από χόρτο στα προάστια του Μπέρμινγχαμ.

Το 1870 γίνεται η έναρξη του τένις επί χόρτου στην ύπαιθρο και χρησιμοποιείται ινδικό καουτσούκ, για τις μπάλες (Οι μπάλες κατασκευάστηκαν για πρώτη φορά το 1850, από τον Charles Goodyear, ο οποίος εφηύρε τότε τη μέθοδο βουλκανισμού).

Το 1872 ιδρύεται ο πρώτος σύλλογος Αντισφαίρισης. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα η Αντισφαίριση γίνεται ιδιαίτερα δημοφιλής στην Αγγλική αυτοκρατορία, με αποτέλεσμα να διαδοθεί σε παγκόσμιο επίπεδο.

Το 1877 διεξάγεται το πρώτο πρωτάθλημα ανδρών στις εγκαταστάσεις του συλλόγου «All-England Club». Εκεί, στις ίδιες εγκαταστάσεις διεξάγεται επτά χρόνια αργότερα (το 1884) και το πρώτο πρωτάθλημα γυναικών.

Βλέποντας τις εμπορικές προοπτικές που έχει το τένις, το 1874, ο Άγγλος Walter Wingfield πατένταρε ένα παρόμοιο με την τένις παιχνίδι, όταν υπηρετούσε στην Ινδία με τις ονομασίες sphairistike, από το ομώνυμο αρχαιοελληνικό άθλημα της σφαιριστικής, αλλά απέτυχε στην καθιέρωση της πατέντας του. Το τένις του Wingfield βασίστηκε στο παλιότερο γαλλικό άθλημα του τένις εσωτερικού χώρου γνωστό ως indoor τένις ή real τένις.

Το 1874 οι Pereira, Dr. Frederick Haynes και Dr. A. Wellesley Tomkins δημιουργούν την πρώτη λέσχη τένις (Leamington Τένις Club) και καθορίζουν τους βασικούς κανόνες του παιχνιδιού

Στη Γερμανία οι πρώτες μπαλιές χτυπήθηκαν στο Bad Homburg το 1876.

Το 1877 το τένις άρχισε να παίζεται με τους περισσότερους από τους κανονισμούς που ισχύουν μέχρι σήμερα, ενώ την ίδια χρονολογία διοργανώθηκε το φημισμένο τουρνουά Wimbledon, το οποίο ήταν και το 1ο τουρνουά τένις παγκοσμίως. Αμέσως, το παιχνίδι αυτό διαδόθηκε στην Αγγλία και, από το 1881, σ’ όλη την Ευρώπη.

Στη Γερμανία ο πρώτος αγώνας παίχτηκε στο Βaden Baden το 1884.

Το τένις πήρε τον χαρακτηρισμό του «λευκού σπόρ», γιατί πολλές αίθουσες του τένις βάφονταν παλιότερα με μαύρο χρώμα. Για να γίνεται υποτίθεται αντίθεση οι διαγωνιζόμενοι φορούσαν λευκά ρούχα και χτυπούσαν άσπρες μπάλες.

Προς το τέλος του 19ου αιώνα, το τένις διαδόθηκε πρώτα σε όλο τον αγγλόφωνο κόσμο, ιδιαίτερα μεταξύ των ανώτερων κατηγοριών. Μέχρι πριν 120 χρόνια παιζόταν μόνο σε μεγάλες αίθουσες, επειδή οι μπάλες οι οποίες ήταν φτιαγμένες από δέρμα, πέτρα ή φελλό ή ίνες λινού και δεν αναπηδούσαν στο φυσικό έδαφος.

Το 1900 ξεκινά το Davis Cup, το παγκόσμιο πρωτάθλημα τένις αντρών (μεταξύ χωρών) και για τις γυναίκες αντίστοιχο πρωτάθλημα, το λεγόμενο Fed Cup.

Το 1913 ιδρύεται η Διεθνής Ομοσπονδία Αντισφαίρισης (I.T.F.) και συνίσταται από 200 χώρες μέλη.

Σύντομα, το τένις άρχισε να εξαπλώνεται και σε άλλες χώρες, όπως η ΗΠΑ και η Αυστραλία, ενώ μετά τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο (που τελείωσε τον Νοέμβρη του 1918) άρχισε να παίζεται σε πολλές από τις Βορειοευρωπαϊκές χώρες

Το 1926 ο C.C. Pyle δημιούργησε το πρώτο επαγγελματικό τουρνουά τένις, με Αμερικανούς και Γάλλους τενίστες που έπαιζαν παιχνίδια επίδειξης μπροστά σε κοινό. Εκείνη την περίοδο αν κάποιος τενίστας γίνονταν επαγγελματίας, δεν μπορούσε να συμμετέχει στα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα.

Το 1968 κατόπιν εμπορικών πιέσεων ο περιορισμός αυτός καταργήθηκε και δημιουργήθηκε η ανοιχτή εποχή (open era) στο τένις, όπου μπορούσε οποιοσδήποτε παίχτης να αγωνιστεί σε όποιο τουρνουά ήθελε.

Μετά το 1968 οι καλύτεροι παίχτες του τένις μπορούν και ζουν πλέον από το τένις. Με την καθιέρωση παγκόσμιου πρωταθλήματος τένις, το τένις διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο και έχασε την εικόνα που είχε ως άθλημα της υψηλής κοινωνίας.

Μέχρι το 1968 το τένις ήταν ένα καθαρά ερασιτεχνικό άθλημα. Ωστόσο, το 1968 ήταν χρονολογία ορόσημο, αφού το τένις έγινε για πρώτη φορά επαγγελματικό άθλημα. Τα χρήματα που έπαιρναν οι παίκτες ακόμη και αυτοί που αποκαλούνταν ερασιτέχνες έγιναν αστρονομικά.

Η τηλεόραση άλλαξε το τένις και το έκανε ακόμη περισσότερο γνωστό σε όλο τον κόσμο. Σήμερα, υπάρχουν εκατοντάδες τουρνουά ετησίως, όμως τα 4 πιο φημισμένα είναι το Australian Open (Μελβούρνη), το Rollan Garros (Παρίσι), το Wimbledon (Λονδίνο) και το U.S. Open (Νέα Υόρκη).

Μερικοί από τους πρωτοπαίχτες που έχουν αφήσει εποχή στο παγκόσμιο τένις με τις επιδόσεις τους είναι στους άνδρες οι Rod Laver, Arthur Ashe, Stan Smith, Bjorn Borg, John McEnroe, Ivan Lendl, Boris Becker, Pete Sampras, Andre Agassi, Roger Federer και Rafael Nadal, ενώ στις γυναίκες κυριαρχούν τα ονόματα των Martina Navratilova, Chris Evert, Steffi Graf, Martina Higuis, Venus και Serena Williams, Justine Henin.

Το 1963 ο Jean René Lacoste εφηύρε ατσάλινες ρακέτες από χάλυβα, επανάσταση για τον χώρο του τένις αφού μέχρι εκείνη την εποχή οι ρακέτες ήταν ξύλινες. Αυτό ήταν μια πρωτοτυπία, μέχρις ότου η εταιρεία Wilson Sporting Goods έφτιαξε την T 2000 το 1967.

Γενικά έως το 1980 οι ρακέτες ήταν ξύλινες. Μετά το 1980 εισήχθη η χρήση άλλων υλικών, που καθημερινά εξελίσσονται με νέα υλικά υψηλής τεχνολογίας, με κριτήρια την μείωση των κραδασμών, την δύναμη του χτυπήματος, τον έλεγχο του χτυπήματος, την αντοχή, το βάρος, κλπ.

Σήμερα χρησιμοποιούνται ακόμη και τεχνολογίες microChip, τοποθετημένων μέσα στην λαβή της ρακέτας για την μείωση των κραδασμών και τον έλεγχο των επιστροφών από τη ρακέτα.

Το Τουρνουά του Γουίμπλεντον είναι το πιο παλιό στην ιστορία του τένις και αναμφισβήτητα αυτό με τη μεγαλύτερη αίγλη. Διεξάγεται κάθε χρόνο στο ομώνυμο προάστιο του Λονδίνου στα τέλη Ιουνίου και διαρκεί δύο εβδομάδες.

(πατήστε πάνω στην εικόνα για να ανοίξει)

Είναι το τρίτο κατά σειρά της σειράς του γκραντ-σλάμ (Αυστραλιανό, Ρολάν Γκαρός, Γουίμπλεντον και Αμερικανικό), που περιλαμβάνει τα τέσσερα πιο διακεκριμένα τουρνουά τένις του κόσμου και το μόνο που γίνεται σε χόρτο.

Διεξήχθη για πρώτη φορά το 1877, με διοργανωτή τον Παναγγλικό Σύλλογο Τένις και Κρόκετ, σ' ένα χώρο που βρισκόταν δίπλα στην οδό Γουόρπλ του Γουίμπλεντον. Τη χρονιά εκείνη έγινε μόνο το τουρνουά των ανδρών, στο οποίο συμμετείχαν 22 παίκτες. Ο πρώτος γύρος ξεκίνησε στις 9 Ιουλίου και ο τελικός έγινε στις 19 Ιουλίου, με αντιπάλους τον Σπένσερ Γκορ και τον Γουίλιαμ Μάρσαλ. Έπειτα από αγώνα, που διήρκεσε μόλις 48 λεπτά, ο Γκορ επιβλήθηκε άνετα του Μάρσαλ με 3-0 σετ (6-1, 6-2, 6-4), ενώπιον 300 θεατών.

Το 1884 προστέθηκαν τα τουρνουά γυναικών, διπλού ανδρών και γυναικών, και από το 1913 το τουρνουά του μικτού. Το 1905 έγινε διεθνές, ενώ από το 1922 οι εγκαταστάσεις του μεταφέρθηκαν δίπλα στην οδό Τσερτς του Γουίμπλεντον, όπου παραμένουν έως σήμερα. Μέχρι το 1967 στο Γουίμπλεντον συμμετείχαν μόνο ερασιτέχνες τενίστες, ενώ από τον επόμενο χρόνο άνοιξε και στους επαγγελματίες.

Οι Άγγλοι υπερηφανεύονται για το τουρνουά τους, όχι όμως και για τις επιδόσεις των αθλητών τους, καθώς από την εποχή του Φρεντ Πέρι, το 1936, κανείς βρετανός δεν έχει κατακτήσει το Γουίμπλεντον και καμία βρετανίδα από το 1966, όταν είχε σηκώσει το βαρύτιμο έπαθλο η Βιρτζίνια Γουέιντ.

Το Τουρνουά Τένις του Γουίμπλεντον διεξάγεται κάθε χρόνο τη Δευτέρα μεταξύ της 20ης και 26ης Ιουνίου, έξι εβδομάδες πριν από την πρώτη Δευτέρα του Αυγούστου. Συμμετέχουν 128 τενίστριες και 128 τενίστες, κατά τεκμήριο οι καλύτεροι του κόσμου. Για τους λοιπούς που θα γίνει δεκτή η συμμετοχή τους υπάρχει ένα προκαταρκτικό τουρνουά, μία εβδομάδα πριν από την κύρια διοργάνωση, για να διεκδικήσουν την πρόκρισή τους στο κυρίως ταμπλό.

Οι αγώνες γίνονται σε 19 γήπεδα, που όλα έχουν επιφάνεια από γρασίδι. Το Γουίμπλεντον αγωνιστικά ευνοεί τους παίχτες με δυνατό σερβίς και βολέ, εξαιτίας της ταχύτητας και της χαμηλής αναπήδησης της μπάλας. Το Κεντρικό Γήπεδο, όπου διεξάγεται και ο τελικός, είναι χωρητικότητας 14.000 θεατών, το Νο1 11.000, ενώ 3.000 θεατές χωρά το Νο2 το τρίτο μεγαλύτερο γήπεδο, το επονομαζόμενο Νεκροταφείο των Πρωταθλητών για τις πολλές και μεγάλες εκπλήξεις που έχουν γίνει με θύματα μεγάλους τενίστες και τενίστριες. Το Γουίμπλεντον αγωνιστικά ευνοεί τους παίχτες με δυνατό σερβίς και βολέ, εξαιτίας της ταχύτητας και της χαμηλής αναπήδησης της μπάλας.

Τις περισσότερες κατακτήσεις στους άνδρες έχουν ο άγγλος Γουίλιαμ Ρένσοου και ο ελληνοαμερικανός Πιτ Σάμπρας από 7. Στις γυναίκες, η τσεχοσλοβάκα και κατόπιν αμερικανίδα Μαρτίνα Ναβρατίλοβα έχει 9 κατακτήσεις.

Για τους θεατές που γεμίζουν κάθε χρόνο τα γήπεδα του Γουίμπλεντον, αγαπημένο σνακ εδώ χρόνια αποτελούν οι φράουλες με κρέμα. 28 τόνοι φράουλας και 7 τόνοι κρέμας καταναλώθηκαν στη διοργάνωση του 2005

Το τένις στην Ελλάδα και την Κύπρο

Στην Ελλάδα το τένις εμφανίστηκε με τη σύγχρονή του μορφή το 1895 με την ίδρυση του πρώτου ομίλου Αντισφαίρισης στην Κέρκυρα.

Στη συνέχεια ιδρύθηκαν όμιλοι και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, όπως ο Όμιλος Αντισφαίρισης Αθηνών, στις εγκαταστάσεις του οποίου διεξήχθη η Αντισφαίριση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων το 1896.

Το 1938 συστήνεται η Ελληνική Φίλαθλη Ομοσπονδία Αντισφαίρισης (Ε.Φ.Ο.Α.) και στη δύναμή της ανήκουν 214 σωματεία ανάμεσα στα οποία και ο Όμιλος Αντισφαίρισης Πειραιά.

Όσον αφορά στους Έλληνες παίχτες/τριες μόνο δύο κατάφεραν να μπουν στο club των 50 καλύτερων αθλητών/τριών στον κόσμο, η Αγγελική Κανελλοπούλου (δεκαετία 80) και η Λένα Δανιηλίδου (σήμερα), ενώ στους άνδρες αξίζει ν’ αναφερθεί ο Καλογερόπουλος, που είναι ο μόνος Έλληνας παίχτης, ο οποίος έχει κερδίσει στην κατηγορία junior το Wimbledon. 
 
(Οι καταπληκτικοί κι αγαπημένες παίκτες Στέφανος Τσιτσιπάς και Μαρία Σάκκαρη έγραψαν ιστορία τα τελευταία χρόνια στο τένις για τους οποίους θα γράψω αναλυτικότερα ενα άρθρο).

Από τους Κύπριους παίχτες ο Μάρκος Παγδατής ήταν πρώτος παίχτης κόσμου στους νέους κάτω των 18 ετών, ενώ έφτασε στον τελικό του Αυστραλιανού Open τον Ιανουάριο 2006 και συνεχίζει να διακρίνεται σε μεγάλους αγώνες.

Το Τένις ως άθλημα έχει διαγράψει μια εξαιρετική πορεία στην Ελλάδα. 

(πατήστε πάνω στην εικόνα για να ανοίξει)

Ειδικά στις μέρες μας η δημοτικότητα του τένις αυξάνεται όλο και περισσότερο καθώς όλο και περισσότεροι σύλλογοι δημιουργούνται όπως επίσης και περισσότερα δημόσια και ιδιωτικά γήπεδα τένις.

Το τένις είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αθλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο, που φέρνει στην επιφάνεια τα καλύτερα στοιχεία των ανθρώπων ασχέτων υποβάθρων τους και ασχέτως από πού προέρχονται. 

Η φιλοσοφία του αθλήματος δεν είναι άλλη από «παρέα, άθληση, δράση, σκέψη, μυαλό, κίνηση». 

Όταν το μάθεις σωστά και το παίξεις, θα σε συναρπάσει και θα το αγαπήσεις